1. τα γεγονότα πριν από την μάχη
Το 500 π.Χ οι Ίωνες επαναστατούν κατά της Περσικής κυριαρχίας (οι Ίωνες ήταν υποτελείς από το 545 π.Χ στους Πέρσες ,από όταν δηλαδή ο Κύρος ο Μέγας κατέλυσε το Λυδικό βασίλειο του παντοδύναμου τότε Κροίσου) και για να τα καταφέρουν ζητούν βοήθεια κυρίως από τις δυο μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδος εκείνη την εποχή την Σπάρτη και την Αθήνα. Οι μεν Σπαρτιάτες ύστερα από ώριμη σκέψη αποφάσισαν να μην αποστείλουν βοήθεια στους επαναστατημένους Ίωνες,οι δε Αθηναίοι παρασυρμένοι από τις υποσχέσεις των Ιώνων αποφάσισαν να συνδράμουν τα επαναστατημένα αδέλφια τους. Βοήθεια αποφάσισε να στείλει επίσης στους Ίωνες και η Ερέτρια,μία σημαντική πόλη της Εύβοιας. Οι Αθηναίοι και οι Ερετριείς έστειλαν στην εξεγερμένη Ιωνία 25 πλοία. 20 οι Αθηναίοι και 5 οι Ερετριείς . Η επανάσταση στην αρχή είχε μεγάλη επιτυχία λόγω της ορμής των επαναστατών αλλά και λόγω του ότι ο βασιλεύς των Περσών δεν περίμενε κάτι τέτοιο να συμβεί στην Ιωνία. Οι επαναστάτες και οι σύμμαχοί τους κατάφεραν να πυρπολήσουν ακόμη και τις Σάρδεις,την πόλη-έδρα της εκεί σατραπείας,μία μεγάλη και πλούσια πόλη. Από το σημείο αυτό και μετά η επανάσταση ακολουθεί αρνητική τροχιά .Οι Πέρσες ανασυντάσσονται και στέλνουν στρατό για να καταπνίξουν την επανάσταση. Τότε οι Αθηναίοι και οι Ερετριείς καταλαβαίνουν το άσκοπο της συνέχισης του πολέμου και αποφασίζουν να αποχωρήσουν απο τον πόλεμο αφήνοντας μετέωρους τους Ίωνες. Οι Ίωνες προσπάθησαν να τους μεταπείσουν αλλά ήταν μάταιος κόπος , είχαν ήδη πάρει την απόφασή τους.Έτσι οι Ίωνες έμεναν μόνοι να συνεχίζουν ένα πόλεμο απέναντι στην κοσμοκρατορία της εποχής,. Έναν πόλεμο που οι πιθανότητες να τελεσφορήσει καλώς για αυτούς να είναι λίγες ως και μηδαμινές. Τελικά η Ιωνική επανάσταση καταπνίγηκε το 494 π.Χ μετά από μία μεγάλη ήττα στην ναυμαχία της Λαδής και μετά από την καταστροφή της μεγαλύτερης πόλης των Ιώνων ,της Μιλήτου (τότε πρέπει να έφθανε τις 150000 κατοίκους περίπου) .Ο Βασιλεύς των Βασιλέων όμως Δαρείος ο Α' ο κοσμοκράτωρ της εποχής δεν ξέχασε αυτούς που βοήθησαν τους Ίωνες στην επανάσταση και ορκίστηκε να τους τιμωρήσει και να τους υποτάξει!
Το 493 π.Χ προετοίμαζε έναν στρατό να τον στείλει υπό τον γαμπρό του Μαρδόνιο να τιμωρήσει τους πρώην συμμάχους των Ιώνων. Ο Μαρδόνιος ήταν ένας νέος,γενναίος,φιλόδοξος και ικανός στρατηγός και τηρούσε όλες τις προδιαγραφές για να φέρει σε πέρας την αποστολή του. Ο στρατός που τέθηκε υπό τις διαταγές του Μαρδονίου ήταν περίπου 30000-40000 άνδρες και 200 περίπου πλοία. Την άνοιξη του 492 π.Χ ο Μαρδόνιος με το στρατό του πέρασε από την Ασία στην Θράκη-Ευρώπη με σκοπό να κατέβει νότια και να κατακτήσει όλες τις περιοχές που θα έβρισκε στον διάβα του...με τελικό σκοπό τις Αθήνα και Ερέτρια . Ο Πέρσης στρατηγός όμως ενώ προσπαθούσε να περάσει από τον Άθω με τον στόλο του τον χτύπησε μια δυνατή τρικυμία και του προκάλεσε μεγάλη φθορά. Το γεγονός αυτό τον ανάγκασε να αποσυρθεί από την Μακεδονία που μόλις είχε φέρει υπό τον έλεγχό του και να γυρίσει μέσω Θράκης στην Ασία. Διασχίζοντας όμως την Θράκη δέχθηκε το βράδυ μια αιφνίδια επίθεση από τους Οδρυσσείς, θρακικό πολεμικό φύλο, την οποία επίθεση την αντιμετώπισε μεν του κόστισε πολύ δε . Ο Μαρδόνιος γύρισε πίσω στην Περσική αυλή χωρίς να φέρει σε πέρας την αποστολή που του ανατέθηκε από τον βασιλιά και πεθερό του, τον οποίο απογοήτευσε. Παρόλα αυτά ο Μαρδόνιος με την εκστρατεία του κατάφερε να θέσει υπό τον έλεγχο των Περσών την Θράκη και την Μακεδονία κάτι καθόλου εύκολο . Ο Δαρείος παρά την αρνητική έκβαση της εκστρατείας του γαμπρού του δεν πτοήθηκε και έδωσε εντολή να αρχίσουν νέες προετοιμασίες για νέα εκστρατεία κατά των Ελλήνων συμμάχων των Ιώνων .Μάλιστα αυτή την φορά για να ξέρει ποιοι Έλληνες σκοπεύουν να τον πολεμήσουν έστειλε πρέσβεις σε όλη την Ελλάδα για να ζητήσει γη και ύδωρ,ένδειξη υποταγής προς τον Πέρση βασιλιά για όποιον τα έδινε.Οι Σπαρτιάτες και η Πελοποννησιακή συμμαχία την οποία ήλεγχε η Σπάρτη αρνήθηκαν να δώσουν γη και ύδωρ όπως η Αθήνα και η πόλη των Πλαταιών,πόλη δορυφόρος της Αθήνας.
2. Οι στρατοί των δυο αντιμαχόμενων πλευρών
Ο Περσικός στρατός την εποχή εκείνη ήταν ο καλύτερος στον κόσμο καθώς κατάφερε να επιβληθεί σε Αιγύπτιους,Βαβυλώνιους,Μήδους, Λύδους,Σκύθες και σε πολλούς άλλους λαούς .Επιπλέον ήταν και ο πιο έμπειρος στρατός αφού οι στρατιώτες του και οι στρατηγοί του είχαν λάβει μέρος σε πάμπολλες μάχες,αν και αδόκιμος ο όρος ήταν ο πιο μπαρουτοκαπνισμένος στρατός της εποχής. Ο Περσικός στρατός αποτελούνταν από πεζικό, ιππικό ,ψιλούς (τοξότες και σφενδονήτες) ,άρματα ,ελέφαντες και μηχανές (πχ πολιορκητικές) .Ήταν ένας στρατός που σε όλα τα επίπεδα ήταν άρτια οργανωμένος. Ο τρόπος μάχεσθαι των Περσών ήταν εκείνος της στέπας ,δηλαδή έδινε μεγάλη σημασία στο ιππικό και τις επελάσεις του και στις πολλές και καλές βολές των ψιλών του. Επομένως το ιππικό και οι ψιλοί του ήταν τα καλύτερα σώματα του,ενώ το πεζικό του δεν ήταν τόσο αξιόμαχο.Η πολεμική αυτή νοοτροπία των Περσών επιβάλλονταν από την γεωγραφία ,τις τεράστιες πεδιάδες που έχει η περιοχή στην οποία ζουν οι ίδιοι και οι λαοί που κατέκτησαν. Έτσι έπρεπε να πολεμήσουν για να επιβιώσουν στην αρχή και μετά να εξαπλωθούν στη Ασία και την Ανατολή. Ο εξοπλισμός τους αμυντικά δεν ήταν τόσο αποτελεσματικός καθώς έφεραν μία ψάθινη ασπίδα,ένα σκούφο ή ένα απλό χάλκινο κράνος και ελάχιστοι ήταν αυτοί που έφεραν ένα θώρακα.Ο επιθετικός τους εξοπλισμός ήταν ένα μακρύ ξίφος και ένα κοντό δόρυ που έφθανε το πολύ ως τα 2m .Ο εξοπλισμός αυτός αμυντικά δεν προσέφερε στον κάτοχό του μεγάλη προστασία ,αλλά του έδινε ως αντιστάθμισμα ευκινησία και ευλυγισία στην μάχη.
Ο Ελληνικός στρατός από την άλλη μαχητικά ήταν ισάξιος του Περσικού μιας και οι Έλληνες ήταν συνεχώς σε εμφύλιες διαμάχες. Επίσης πολλοί Έλληνες έβγαζαν το ψωμί τους σαν μισθοφόροι πολεμιστές.Δεν είναι τυχαίο ότι τους Έλληνες οι άλλοι λαοί τότε τους φώναζαν τον λαό του σιδήρου λόγω του βαρίου οπλισμού τους . Οι Έλληνες εκείνη την εποχή δεν είχαν εντάξει στο στρατό τους τους ιππείς,αλλά και τους ψιλούς που είχαν ήταν λίγοι στον αριθμό. Άρα μειονεκτούσε σε αυτά τα επίπεδα από τον Περσικό στρατό. Το μεγάλο πλεονέκτημα όμως που είχε ο ελληνικός στρατός ήταν τακτικό. Οι Έλληνες μάχονταν κατά φάλαγγες,ο ένας πλάι στον άλλο και με οπλισμό πολύ βαρύ. Το γεγονός αυτό δημιουργούσε ένα αδιαπέραστο τείχος που ήταν δύσκολο να το διασπάσει αν δεν μαχόσουν με τον ίδιο τρόπο.Ακόμα και οι ιππείς δεν μπορούσαν να αντιπαραβληθούν σε μια φάλαγγα . Ο Ελληνικός εξοπλισμός ήταν ο παρακάτω: το όπλον (μια στρόγγυλη ασπίδα με κοιλιά ακτίνας=1m,η κοιλιά υπήρχε για να εφαρμόζει το χέρι καλύτερα και να μοιράζεται το βάρος της σε όλο το χέρι κάτι που την έκανε εύχρηστη,συνήθως ήταν ξύλινη και από πάνω είχε τεντωμένα δέρματα ή είχε επίστρωση ορείχαλκου κάτι που την έκανε σχεδόν αδιαπέραστη, το μέγεθος της ασπίδας κάλυπτε όλον τον κορμό του κατόχου της ως και τους μηρούς,βλέπουμε δηλαδή προσέφερε μεγάλη ασφάλεια στον κάτοχο της),ο θώρακας που ήταν συνήθως ορειχάλκινος,κνημίδες,περικεφαλαία,ένα κοντό ξίφος μήκους περίπου 60cm και ένα μακρύ δόρυ μήκους τουλάχιστον 2,5m. Βλέπουμε λοιπόν ότι ο Ελληνικός εξοπλισμός ήταν κατά πολύ καλύτερος από εκείνο των Περσών. Η νοοτροπία των Ελλήνων να δίνουν μάχες σώμα με σώμα επέβαλλε σε αυτούς να έχουν ένα τόσο βαρύ οπλισμό αν θέλουν να έχουν ελπίδες επιβίωσης στην μάχη. Συνεπώς καταλαβαίνουμε ότι η φάλαγγα και ο εξοπλισμός δημιουργούσαν για τους Έλληνες ένα μεγάλο πλεονέκτημα έναντι του αντιπάλου κατά την μάχη. Παρατηρούμε εδώ ότι αντιμέτωπες βρίσκονται δυο διαφορετικές νοοτροπίες μάχεσθαι εκείνη της στέπας και εκείνη της μάχης σώμα με σώμα.
3) οι στρατηγοί των δυο αντίπαλων πλευρών
Οι Πέρσες στρατηγοί που θα αναλάμβαναν την νέα εκστρατεία κατά των Ελλήνων ήταν ο Δάτις και ο Αρταφέρνης .Ο μεν πρώτος ήταν πολύ έμπειρος συμμετέχοντας σε πολλές εκστρατείες που έκανε ο Δαρείος. Ο δε Αρταφέρνης ήταν λιγότερο έμπειρος αλλά εξίσου γενναίος και ικανός με τον Δάτι. Και οι δυο τους ήταν γνώστες της στρατιωτικής τέχνης και ήξεραν ακριβώς τις δυνατότητες του στρατού τους. Το μόνο μειονέκτημα που είχαν ήταν ότι δεν γνώριζαν τον ελληνικό τρόπο μάχεσθαι.Κανείς Πέρσης δεν είχε έρθει αντιμέτωπος ακόμη μια φάλαγγα σε πεδίο μάχης. Ο στρατός τους πιθανόν να ανέρχονταν σε 40000 άνδρες περίπου και 150 πλοία.Ήταν ένα στράτευμα ικανό για να πετύχει την αποστολή του.
Ο Μιλτιάδης ήταν η ηγετική μορφή των Αθηναίων στον επικείμενο αγώνα κατά των Περσών. Ο Αθηναίος στρατηγός καταγόταν από ένδοξη οικογένεια και πατέρας του ήταν ο Κίμων. Ο Μιλτιάδης είχε έρθει σε επαφή με τους Πέρσες και τον Περσικό στρατό όντας τύραννος κατά το παρελθόν σε Θρακική πόλη. Σε επαφή είχε έρθει όταν ο Δαρείος ο αυτοκράτορας των Περσών εκστράτευσε κατά των Θρακών και των Σκυθών. Τώρα όμως ο Μιλτιάδης είχε γυρίσει στην πατρίδα του και ήταν έτοιμος να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε αυτήν. Ο Μιλτιάδης φημιζόταν για την ανδρεία του και την ευστροφία του,αρετές που του έδιναν μεγάλα πλεονεκτήματα.Η Αθήνα βλέπουμε έτυχε να έχει την κρίσιμη εκείνη ώρα τον κατάλληλο άνδρα για μια τέτοια δύσκολη στιγμή.
4)λίγο πριν την μάχη
Οι Πέρσες αυτή την φορά δεν περιέπλευσαν το Αιγαίο όπως προσπάθησε να κάνει ο Μαρδόνιος πριν 2 χρόνια αλλά το διέσχισαν. Στο πέρασμα τους πολλά νησιά του Αιγαίου (από τις Κυκλάδες πέρασαν οι Πέρσες )παραδόθηκαν για να μην νιώσουν την καταστροφή στο πετσί τους. Πρώτη στάση και πρώτος στόχος των Περσών ήταν η Ερέτρια . Η πολιορκία κράτησε έξι μέρες κατά την οποία οι οι κάτοικοι της Ερέτριας αντέταξαν σθεναρή αντίσταση.Η πόλη έπεσε προδομένοι από δυο πολίτες της. Οι κάτοικοί της υποδουλώθηκαν και η πόλη πυρπολήθηκε,όπως οι Σάρδεις σχεδόν πριν 9 χρόνια. Η Αθήνα στο διάστημα αυτό έστειλε τον Φειδιππίδη ,έναν δρομέα μεγάλων αποστάσεων ως πρέσβη στην Σπάρτη για να ζητήσει την βοήθεια των Σπαρτιατών που ήταν την περίοδο εκείνη οι καλύτεροι πολεμιστές των Ελλήνων.Οι Σπαρτιάτες γεννιόταν και πέθαιναν πραγματικά με το σπαθί και το δόρυ στο χέρι. Η Σπάρτη ήταν η ηγεμόνας των ελληνικών πόλεων εκείνη την εποχή. Οι Σπαρτιάτες δεν αρνήθηκαν την αίτηση των Αθηναίων για βοήθεια,αλλά τους είπαν ότι δεν μπορούν να εκστρατεύσουν την περίοδο των Καρνείων, υπήρχε θρησκευτικό κόλλημα θα λέγαμε. Ο Φειδιππίδης πήρε τον δρόμο του γυρισμού μεταφέροντας όχι και τόσο καλά νέα στην Αθήνα. Η πόλη της Αθηνάς έμενε στην ουσία μόνη της απέναντι στον μεγαλύτερο κίνδυνο που αντιμετώπισε ποτέ.Μόνη απέναντι σε μια κοσμοκρατορία,σε μια αήττητη κοσμοκρατορία. Ο Ηρόδοτος που μας λέει για το θρησκευτικό κόλλημα των Σπαρτιατών ,πιστεύει ότι όντως οι Σπαρτιάτες γι αυτό δεν έστειλαν άμεσα βοήθεια. Το ίδιο πιστεύω κι εγώ γιατί όπως μας λέει παρακάτω πάλι ο Ηρόδοτος η βοήθεια των Σπαρτιατών,2000 άνδρες περίπου,έφθασε λίγο μετά την μάχη ,μάλλον την επομένη και πως οι Σπαρτιάτες έμαθαν την είδηση της νίκης από τους Αθηναίους. Άρα αυτό σημαίνει ότι οι Σπαρτιάτες ήταν οι πρώτοι που έμαθαν από τους υπόλοιπους Έλληνες την νίκη των Αθηναίων. Επομένως η βοήθεια για λίγο δεν έφθασε στην ώρα της και να προσφέρει της υπηρεσίες της στην μάχη. Επομένως όλες οι άλλες υποθέσεις δεν έχουν κανένα έρεισμα.
Ο Φειδιππίδης μετέφερε στην Αθήνα τα δυσάρεστα νέα από την Σπάρτη και τώρα οι Αθηναίοι άρχισαν να συζητούν πως θα αντιμετωπίσουν τον Πέρση εισβολέα, ο οποίος μετά την Ερέτρια αποβιβάστηκε στην παραλία του Μαραθώνα ύστερα από την συμβουλή του πρώην τυράννου της Αθήνας του Ιππία ( μετά την εκδίωξη του από την Αθήνα κατέφυγε στην αυλή του Δαρείου) .Πλέον ο εχθρός βρισκόταν μέσα στην Αττική γη. Οι πολίτες είχαν χωριστεί σε δυο στρατόπεδα σε εκείνους που ήθελαν να πολεμήσουν τους Πέρσες πίσω από την σιγουριά των τειχών της πόλεως τους και σε αυτούς που ήθελαν να τους πολεμήσουν στον Μαραθώνα. Ο Μιλτιάδης επιθυμούσε να γίνει η μάχη στον Μαραθώνα γιατί φοβόταν μήπως η Αθήνα είχε την τύχη της Ερέτριας και χαθεί από μέσα. Εξάλλου δεν ξεχνούσε ότι υπήρχαν ακόμη Αθηναίοι που νοσταλγούσαν την εποχή του Ιππία. Τελικά μετά από διαβουλεύσεις της εκκλησίας του δήμου αποφασίστηκε να αντιμετωπιστεί η περσική απειλή στον Μαραθώνα.
5) Στη Μάχη
Οι Αθηναίοι έφθασαν στον Μαραθώνα και στρατοπέδευσαν απέναντι από τους Πέρσες σε ένα λόφο για να είναι ασφαλείς από τυχόν επέλαση του εχθρικού ιππικού ή από τυχόν αιφνίδια επίθεση του εχθρού. Οι Πέρσες ήταν στρατοπεδευμένοι στην παραλία δίπλα από τα πλοία τους . Και οι δυο για μερικές μέρες ετοιμαζόταν για μάχη ,αλλά κανείς από τους δυο δεν ήταν πρόθυμος ακόμα να κάνει την πρώτη κίνηση. Στο στράτευμα των Αθηναίων ξέσπασε διχογνωμία. Η διχογνωμία που είχε ξεσπάσει και στην πόλη για το να έπρεπε να πολεμήσουν τον εχθρό στον Μαραθώνα ή όχι. Οι 5 στρατηγοί ήθελαν να επιστρέψουν στην πόλη και ο Μιλτιάδης με τους άλλους 4 στρατηγούς επιθυμούσε να γίνει η μάχη στον Μαραθώνα. Το θέμα έλυσε ο πολέμαρχος ο οποίος όταν υπήρχε το πρόβλημα της διχογνωμίας στο στρατό καλείται αυτός να πάρει την απόφαση για το τι θα γίνει και η απόφασή του ήταν να στηρίξει τον Μιλτιάδη. Η απόφαση αυτή ελήφθη αφού ο Μιλτιάδης τον έπεισε νωρίτερα ότι το συμφέρον της Αθήνας και της Ελλάδος ήταν να γίνει η μάχη στον Μαραθώνα. Οι Πλαταιές έστειλαν εκείνη την στιγμή 1000 άνδρες για να βοηθήσουν την φίλη και σύμμαχό τους Αθήνα,κάτι που χαροποίησε τους Αθηναίους.
Ο Αθηναίος στρατηγός λύνοντας και το που θα γίνει η μάχη ήταν ελεύθερος να καταστρώσει το σχέδιο μάχης. Τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει ήταν τρία: α)ο αριθμός των Περσών, β)το ιππικό τους και γ)οι πολλές και καλές βολές των ψιλών τους . Το πρώτο θα το έλυνε παρατάσσοντας τους άνδρες του σχεδόν στο ίδιο μήκος που θα παρατάσσονταν ο αντίπαλος ώστε να αποφύγει πιθανή κύκλωση. Το δεύτερο λύθηκε μόνο του μιας και οι Πέρσες για άγνωστο λόγο είχαν αποσύρει τους ιππείς τους. Και το τρίτο θα έδινε εντολή τα τελευταία 300m όπου θα είναι στο βεληνεκές των αντίπαλων ψιλών οι άνδρες του να τρέξουν. Με το τρέξιμο οι καλώς γυμνασμένοι Αθηναίοι( έτρωγαν την ζωή τους στα γυμναστήρια της εποχής εκείνης) θα κάλυπταν γρήγορα τα μέτρα που έπρεπε μέχρι να έρθουν σε σύγκρουση με τις γραμμές του εχθρού. Ο χρόνος που θα χρειαζόταν θα ήταν περίπου 40 δεύτερα,δηλαδή 7-8 βολές θα έκαναν οι ψιλοί και από αυτές οι 5 θα ήταν οι καλές. Τέλος πρόσεξε ο Μιλτιάδης ότι ο Δάτις και ο Αρταφέρνης παρατάσσονταν με ισχυρό κέντρο και αδύναμα άκρα. Αυτό σκέφτηκε έπρεπε να το εκμεταλλευτεί γι αυτό αυτός θα εφάρμοζε το αντίθετο,δυνατά άκρα και αδύναμο κέντρο.Στα άκρα το βάθος των ανδρών φρόντισε να φθάνει τους 8 και στο κέντρο στους 4. Οι εντολές ήταν προς τους στρατηγούς του κέντρου Θεμιστοκλή και Αριστείδη(τον γνωστό ως δίκαιο) μετά την αρχική επίθεση τους να αρχίσουν να οπισθοχωρούν με τάξη κρατώντας τις γραμμές τους ενώ οι διαταγές προς τους άλλους στρατηγούς των άκρων ήταν μετά την φυγή των ηττημένων περσικών άκρων να μην επιδοθούν στο κυνήγι τους αλλά να συνενωθούν και να αρχίσουν επίθεση στα νώτα του ισχυρού περσικού κέντρου. Οι Πέρσες στο κέντρο εν ολίγοις θα βρεθούν να πολεμούν σε δυο μέτωπα.Το σχέδιο του Μιλτιάδη ήταν έξοχο αλλά για να πετύχει έπρεπε να εκμεταλλευθεί άριστα τον χρόνο.
Το πρόσταγμα για την μάχη ο Μιλτιάδης το έδωσε την ημέρα που ήταν αυτός στρατηγός. Οι Πέρσες βλέποντας τους Αθηναίους να έρχονται κατά πάνω τους τρέχοντας θεώρησαν ότι τους είχε πιάσει μια μανία,ότι είχαν τρελαθεί και ότι ερχόταν καταπάνω στον θάνατό τους. Δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι ήταν μέρος του σχεδίου του Μιλτιάδη το οποίο πέτυχε απόλυτα στην πρώτη φάση του έχοντας μηδαμινές απώλειες από τις βολές των ψιλών των Περσών. Όταν οι Αθηναίοι επέπεσαν πάνω στις Περσικές γραμμές με την φάλαγγά τους οι πυκνές σε άνδρες αλλά χαλαρές σε τάξη γραμμές τους κλονίσθηκαν και άρχισαν να υποχωρούν. Στο κέντρο όμως που ο αριθμός τους ήταν μεγάλος γρήγορα απορρόφησαν την αρχική ορμή της φάλαγγας των Θεμιστοκλή και Αριστείδη και μάλιστα πέρασαν στην αντεπίθεση . Ήταν ώρα οι Θεμιστοκλής και Αριστείδης να αρχίσουν να υποχωρούν και να κρατούν μαχόμενοι την τάξη στις γραμμές τους. Ενώ επικρατούσε η παραπάνω κατάσταση στο κέντρο,στα άκρα οι Αθηναίοι παρά την αρχική αντίσταση των περσικών άκρων γρήγορα κατάφεραν να τα τρέψουν σε φυγή. Ο Μιλτιάδης αμέσως συνενώνει τα δυο άκρα και αφήνει τους φυγάδες ήσυχους στην φυγή τους και ξεκινά άμεσα στα νώτα σφοδρή επίθεση στο περσικό κέντρο. Οι Πέρσες ξαφνιασμένοι,σαν να τους χτύπησε κεραυνός εν αιθρία άρχισαν να να σφάζονται από παντού. Οι Αθηναίοι δεν ήταν πρόθυμοι να δείξουν οίκτο στον Πέρση εισβολέα τώρα που είχαν το πάνω χέρι εκείνοι. Οι Πέρσες μην μπορώντας να πολεμήσουν σε δυο μέτωπα άρχισαν να πετούν τα όπλα και να τρέπονται σε φυγή άλλοι προς τα πλοία τους και άλλοι προς τα έλη που ήταν εκεί κοντά για να βρουν σίγουρο θάνατο.
Οι Αθηναίοι ακολούθησαν τους Πέρσες φυγάδες ως και τα πλοία τους μεταφέροντας την μάχη στα πλοία τώρα. Οι Πέρσες προσπαθούσαν να επιβιβαστούν και να φύγουν από τον τόπο του μαρτυρίου τους που μέχρι πριν λίγο πίστευαν ότι θα ήταν ο τόπος που θα γνωρίσουν άλλη μία μεγάλη δόξα. Τελικά μετά από πολύ κόπο και αίμα κατάφεραν να επιβιβαστούν και να σαλπάρουν από τον Μαραθώνα. Είχαν αφήσει πίσω τους σχεδόν 7000 νεκρούς και μαζί τους πήραν και πάρα πολλούς τραυματίες,σε αντίθεση με τους Αθηναίους και τους Πλαταιείς που άφησαν σχεδόν 200 νεκρούς και είχαν και λίγους τραυματίες. Η χαρά της νίκης ήταν μεγάλη,ανείπωτη είχαν καταφέρει να νικήσουν μόνοι τους τους αήττητους ως τότε σε μάχη Πέρσες. Ο Μιλτιάδης όμως πρόσεξε ότι τα πλοία δεν σάλπαραν προς ανατολάς αλλά προς νότο και συμπέρανε ότι οι Πέρσες είχαν ως στόχο την ανυπεράσπιστη Αθήνα, οπότε έπρεπε να σταματήσει το γλέντι πριν καλά καλά αρχίσει και να σπεύσουν γρήγορα στην πόλη τους.Άφησε μόνο λίγους άνδρες για να περιποιηθούν τους τραυματίες και να προσέχουν το πεδίο της μάχης και με τους υπόλοιπους ξεκίνησε για την Αθήνα. Οι άνδρες του μετά την περίλαμπρη νίκη τους δεν ένιωθαν καμία κούραση και ήταν έτοιμοι για μια νέα μάχη έξω από την Αθήνα αυτή την φορά. Λίγο πριν σκοτεινιάσει ο Μιλτιάδης και οι άνδρες του είχαν φθάσει στη Αθήνα και τότε είδαν στον ορίζοντα του Φαλήρου τα περσικά πλοία. Οι Πέρσες όμως κατάλαβαν την παρουσία του Αθηναικού στρατού και μη θέλοντας να γνωρίσουν την ίδια μέρα δύο μεγάλες ήττες αποφάσισαν να γυρίσουν ντροπιασμένοι στην Περσία.Ήταν ο πρώτος περσικός στρατός που γνώριζε μία συντριβή,μία πανωλεθρία.Κυριολεκτικά οι Αθηναίοι τους πετσόκοψαν στον Μαραθώνα. Την επομένη μάλλον έφθασαν στην Αθήνα μετά από πορεία 2 ημερών μόλις 2000 Σπαρτιάτες έτοιμοι για μάχη εκεί πληροφορήθηκαν από τους Αθηναίους τα νέα της μεγάλης νίκης τους και τους συνεχάρηκαν. Οι Σπαρτιάτες είδαν και το πεδίο της μάχης και συγχάρηκαν για άλλη μια φορά τους Αθηναίους.
Το 500 π.Χ οι Ίωνες επαναστατούν κατά της Περσικής κυριαρχίας (οι Ίωνες ήταν υποτελείς από το 545 π.Χ στους Πέρσες ,από όταν δηλαδή ο Κύρος ο Μέγας κατέλυσε το Λυδικό βασίλειο του παντοδύναμου τότε Κροίσου) και για να τα καταφέρουν ζητούν βοήθεια κυρίως από τις δυο μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδος εκείνη την εποχή την Σπάρτη και την Αθήνα. Οι μεν Σπαρτιάτες ύστερα από ώριμη σκέψη αποφάσισαν να μην αποστείλουν βοήθεια στους επαναστατημένους Ίωνες,οι δε Αθηναίοι παρασυρμένοι από τις υποσχέσεις των Ιώνων αποφάσισαν να συνδράμουν τα επαναστατημένα αδέλφια τους. Βοήθεια αποφάσισε να στείλει επίσης στους Ίωνες και η Ερέτρια,μία σημαντική πόλη της Εύβοιας. Οι Αθηναίοι και οι Ερετριείς έστειλαν στην εξεγερμένη Ιωνία 25 πλοία. 20 οι Αθηναίοι και 5 οι Ερετριείς . Η επανάσταση στην αρχή είχε μεγάλη επιτυχία λόγω της ορμής των επαναστατών αλλά και λόγω του ότι ο βασιλεύς των Περσών δεν περίμενε κάτι τέτοιο να συμβεί στην Ιωνία. Οι επαναστάτες και οι σύμμαχοί τους κατάφεραν να πυρπολήσουν ακόμη και τις Σάρδεις,την πόλη-έδρα της εκεί σατραπείας,μία μεγάλη και πλούσια πόλη. Από το σημείο αυτό και μετά η επανάσταση ακολουθεί αρνητική τροχιά .Οι Πέρσες ανασυντάσσονται και στέλνουν στρατό για να καταπνίξουν την επανάσταση. Τότε οι Αθηναίοι και οι Ερετριείς καταλαβαίνουν το άσκοπο της συνέχισης του πολέμου και αποφασίζουν να αποχωρήσουν απο τον πόλεμο αφήνοντας μετέωρους τους Ίωνες. Οι Ίωνες προσπάθησαν να τους μεταπείσουν αλλά ήταν μάταιος κόπος , είχαν ήδη πάρει την απόφασή τους.Έτσι οι Ίωνες έμεναν μόνοι να συνεχίζουν ένα πόλεμο απέναντι στην κοσμοκρατορία της εποχής,. Έναν πόλεμο που οι πιθανότητες να τελεσφορήσει καλώς για αυτούς να είναι λίγες ως και μηδαμινές. Τελικά η Ιωνική επανάσταση καταπνίγηκε το 494 π.Χ μετά από μία μεγάλη ήττα στην ναυμαχία της Λαδής και μετά από την καταστροφή της μεγαλύτερης πόλης των Ιώνων ,της Μιλήτου (τότε πρέπει να έφθανε τις 150000 κατοίκους περίπου) .Ο Βασιλεύς των Βασιλέων όμως Δαρείος ο Α' ο κοσμοκράτωρ της εποχής δεν ξέχασε αυτούς που βοήθησαν τους Ίωνες στην επανάσταση και ορκίστηκε να τους τιμωρήσει και να τους υποτάξει!
Το 493 π.Χ προετοίμαζε έναν στρατό να τον στείλει υπό τον γαμπρό του Μαρδόνιο να τιμωρήσει τους πρώην συμμάχους των Ιώνων. Ο Μαρδόνιος ήταν ένας νέος,γενναίος,φιλόδοξος και ικανός στρατηγός και τηρούσε όλες τις προδιαγραφές για να φέρει σε πέρας την αποστολή του. Ο στρατός που τέθηκε υπό τις διαταγές του Μαρδονίου ήταν περίπου 30000-40000 άνδρες και 200 περίπου πλοία. Την άνοιξη του 492 π.Χ ο Μαρδόνιος με το στρατό του πέρασε από την Ασία στην Θράκη-Ευρώπη με σκοπό να κατέβει νότια και να κατακτήσει όλες τις περιοχές που θα έβρισκε στον διάβα του...με τελικό σκοπό τις Αθήνα και Ερέτρια . Ο Πέρσης στρατηγός όμως ενώ προσπαθούσε να περάσει από τον Άθω με τον στόλο του τον χτύπησε μια δυνατή τρικυμία και του προκάλεσε μεγάλη φθορά. Το γεγονός αυτό τον ανάγκασε να αποσυρθεί από την Μακεδονία που μόλις είχε φέρει υπό τον έλεγχό του και να γυρίσει μέσω Θράκης στην Ασία. Διασχίζοντας όμως την Θράκη δέχθηκε το βράδυ μια αιφνίδια επίθεση από τους Οδρυσσείς, θρακικό πολεμικό φύλο, την οποία επίθεση την αντιμετώπισε μεν του κόστισε πολύ δε . Ο Μαρδόνιος γύρισε πίσω στην Περσική αυλή χωρίς να φέρει σε πέρας την αποστολή που του ανατέθηκε από τον βασιλιά και πεθερό του, τον οποίο απογοήτευσε. Παρόλα αυτά ο Μαρδόνιος με την εκστρατεία του κατάφερε να θέσει υπό τον έλεγχο των Περσών την Θράκη και την Μακεδονία κάτι καθόλου εύκολο . Ο Δαρείος παρά την αρνητική έκβαση της εκστρατείας του γαμπρού του δεν πτοήθηκε και έδωσε εντολή να αρχίσουν νέες προετοιμασίες για νέα εκστρατεία κατά των Ελλήνων συμμάχων των Ιώνων .Μάλιστα αυτή την φορά για να ξέρει ποιοι Έλληνες σκοπεύουν να τον πολεμήσουν έστειλε πρέσβεις σε όλη την Ελλάδα για να ζητήσει γη και ύδωρ,ένδειξη υποταγής προς τον Πέρση βασιλιά για όποιον τα έδινε.Οι Σπαρτιάτες και η Πελοποννησιακή συμμαχία την οποία ήλεγχε η Σπάρτη αρνήθηκαν να δώσουν γη και ύδωρ όπως η Αθήνα και η πόλη των Πλαταιών,πόλη δορυφόρος της Αθήνας.
2. Οι στρατοί των δυο αντιμαχόμενων πλευρών
Ο Περσικός στρατός την εποχή εκείνη ήταν ο καλύτερος στον κόσμο καθώς κατάφερε να επιβληθεί σε Αιγύπτιους,Βαβυλώνιους,Μήδους, Λύδους,Σκύθες και σε πολλούς άλλους λαούς .Επιπλέον ήταν και ο πιο έμπειρος στρατός αφού οι στρατιώτες του και οι στρατηγοί του είχαν λάβει μέρος σε πάμπολλες μάχες,αν και αδόκιμος ο όρος ήταν ο πιο μπαρουτοκαπνισμένος στρατός της εποχής. Ο Περσικός στρατός αποτελούνταν από πεζικό, ιππικό ,ψιλούς (τοξότες και σφενδονήτες) ,άρματα ,ελέφαντες και μηχανές (πχ πολιορκητικές) .Ήταν ένας στρατός που σε όλα τα επίπεδα ήταν άρτια οργανωμένος. Ο τρόπος μάχεσθαι των Περσών ήταν εκείνος της στέπας ,δηλαδή έδινε μεγάλη σημασία στο ιππικό και τις επελάσεις του και στις πολλές και καλές βολές των ψιλών του. Επομένως το ιππικό και οι ψιλοί του ήταν τα καλύτερα σώματα του,ενώ το πεζικό του δεν ήταν τόσο αξιόμαχο.Η πολεμική αυτή νοοτροπία των Περσών επιβάλλονταν από την γεωγραφία ,τις τεράστιες πεδιάδες που έχει η περιοχή στην οποία ζουν οι ίδιοι και οι λαοί που κατέκτησαν. Έτσι έπρεπε να πολεμήσουν για να επιβιώσουν στην αρχή και μετά να εξαπλωθούν στη Ασία και την Ανατολή. Ο εξοπλισμός τους αμυντικά δεν ήταν τόσο αποτελεσματικός καθώς έφεραν μία ψάθινη ασπίδα,ένα σκούφο ή ένα απλό χάλκινο κράνος και ελάχιστοι ήταν αυτοί που έφεραν ένα θώρακα.Ο επιθετικός τους εξοπλισμός ήταν ένα μακρύ ξίφος και ένα κοντό δόρυ που έφθανε το πολύ ως τα 2m .Ο εξοπλισμός αυτός αμυντικά δεν προσέφερε στον κάτοχό του μεγάλη προστασία ,αλλά του έδινε ως αντιστάθμισμα ευκινησία και ευλυγισία στην μάχη.
Ο Ελληνικός στρατός από την άλλη μαχητικά ήταν ισάξιος του Περσικού μιας και οι Έλληνες ήταν συνεχώς σε εμφύλιες διαμάχες. Επίσης πολλοί Έλληνες έβγαζαν το ψωμί τους σαν μισθοφόροι πολεμιστές.Δεν είναι τυχαίο ότι τους Έλληνες οι άλλοι λαοί τότε τους φώναζαν τον λαό του σιδήρου λόγω του βαρίου οπλισμού τους . Οι Έλληνες εκείνη την εποχή δεν είχαν εντάξει στο στρατό τους τους ιππείς,αλλά και τους ψιλούς που είχαν ήταν λίγοι στον αριθμό. Άρα μειονεκτούσε σε αυτά τα επίπεδα από τον Περσικό στρατό. Το μεγάλο πλεονέκτημα όμως που είχε ο ελληνικός στρατός ήταν τακτικό. Οι Έλληνες μάχονταν κατά φάλαγγες,ο ένας πλάι στον άλλο και με οπλισμό πολύ βαρύ. Το γεγονός αυτό δημιουργούσε ένα αδιαπέραστο τείχος που ήταν δύσκολο να το διασπάσει αν δεν μαχόσουν με τον ίδιο τρόπο.Ακόμα και οι ιππείς δεν μπορούσαν να αντιπαραβληθούν σε μια φάλαγγα . Ο Ελληνικός εξοπλισμός ήταν ο παρακάτω: το όπλον (μια στρόγγυλη ασπίδα με κοιλιά ακτίνας=1m,η κοιλιά υπήρχε για να εφαρμόζει το χέρι καλύτερα και να μοιράζεται το βάρος της σε όλο το χέρι κάτι που την έκανε εύχρηστη,συνήθως ήταν ξύλινη και από πάνω είχε τεντωμένα δέρματα ή είχε επίστρωση ορείχαλκου κάτι που την έκανε σχεδόν αδιαπέραστη, το μέγεθος της ασπίδας κάλυπτε όλον τον κορμό του κατόχου της ως και τους μηρούς,βλέπουμε δηλαδή προσέφερε μεγάλη ασφάλεια στον κάτοχο της),ο θώρακας που ήταν συνήθως ορειχάλκινος,κνημίδες,περικεφαλαία,ένα κοντό ξίφος μήκους περίπου 60cm και ένα μακρύ δόρυ μήκους τουλάχιστον 2,5m. Βλέπουμε λοιπόν ότι ο Ελληνικός εξοπλισμός ήταν κατά πολύ καλύτερος από εκείνο των Περσών. Η νοοτροπία των Ελλήνων να δίνουν μάχες σώμα με σώμα επέβαλλε σε αυτούς να έχουν ένα τόσο βαρύ οπλισμό αν θέλουν να έχουν ελπίδες επιβίωσης στην μάχη. Συνεπώς καταλαβαίνουμε ότι η φάλαγγα και ο εξοπλισμός δημιουργούσαν για τους Έλληνες ένα μεγάλο πλεονέκτημα έναντι του αντιπάλου κατά την μάχη. Παρατηρούμε εδώ ότι αντιμέτωπες βρίσκονται δυο διαφορετικές νοοτροπίες μάχεσθαι εκείνη της στέπας και εκείνη της μάχης σώμα με σώμα.
3) οι στρατηγοί των δυο αντίπαλων πλευρών
Οι Πέρσες στρατηγοί που θα αναλάμβαναν την νέα εκστρατεία κατά των Ελλήνων ήταν ο Δάτις και ο Αρταφέρνης .Ο μεν πρώτος ήταν πολύ έμπειρος συμμετέχοντας σε πολλές εκστρατείες που έκανε ο Δαρείος. Ο δε Αρταφέρνης ήταν λιγότερο έμπειρος αλλά εξίσου γενναίος και ικανός με τον Δάτι. Και οι δυο τους ήταν γνώστες της στρατιωτικής τέχνης και ήξεραν ακριβώς τις δυνατότητες του στρατού τους. Το μόνο μειονέκτημα που είχαν ήταν ότι δεν γνώριζαν τον ελληνικό τρόπο μάχεσθαι.Κανείς Πέρσης δεν είχε έρθει αντιμέτωπος ακόμη μια φάλαγγα σε πεδίο μάχης. Ο στρατός τους πιθανόν να ανέρχονταν σε 40000 άνδρες περίπου και 150 πλοία.Ήταν ένα στράτευμα ικανό για να πετύχει την αποστολή του.
Ο Μιλτιάδης ήταν η ηγετική μορφή των Αθηναίων στον επικείμενο αγώνα κατά των Περσών. Ο Αθηναίος στρατηγός καταγόταν από ένδοξη οικογένεια και πατέρας του ήταν ο Κίμων. Ο Μιλτιάδης είχε έρθει σε επαφή με τους Πέρσες και τον Περσικό στρατό όντας τύραννος κατά το παρελθόν σε Θρακική πόλη. Σε επαφή είχε έρθει όταν ο Δαρείος ο αυτοκράτορας των Περσών εκστράτευσε κατά των Θρακών και των Σκυθών. Τώρα όμως ο Μιλτιάδης είχε γυρίσει στην πατρίδα του και ήταν έτοιμος να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε αυτήν. Ο Μιλτιάδης φημιζόταν για την ανδρεία του και την ευστροφία του,αρετές που του έδιναν μεγάλα πλεονεκτήματα.Η Αθήνα βλέπουμε έτυχε να έχει την κρίσιμη εκείνη ώρα τον κατάλληλο άνδρα για μια τέτοια δύσκολη στιγμή.
4)λίγο πριν την μάχη
Οι Πέρσες αυτή την φορά δεν περιέπλευσαν το Αιγαίο όπως προσπάθησε να κάνει ο Μαρδόνιος πριν 2 χρόνια αλλά το διέσχισαν. Στο πέρασμα τους πολλά νησιά του Αιγαίου (από τις Κυκλάδες πέρασαν οι Πέρσες )παραδόθηκαν για να μην νιώσουν την καταστροφή στο πετσί τους. Πρώτη στάση και πρώτος στόχος των Περσών ήταν η Ερέτρια . Η πολιορκία κράτησε έξι μέρες κατά την οποία οι οι κάτοικοι της Ερέτριας αντέταξαν σθεναρή αντίσταση.Η πόλη έπεσε προδομένοι από δυο πολίτες της. Οι κάτοικοί της υποδουλώθηκαν και η πόλη πυρπολήθηκε,όπως οι Σάρδεις σχεδόν πριν 9 χρόνια. Η Αθήνα στο διάστημα αυτό έστειλε τον Φειδιππίδη ,έναν δρομέα μεγάλων αποστάσεων ως πρέσβη στην Σπάρτη για να ζητήσει την βοήθεια των Σπαρτιατών που ήταν την περίοδο εκείνη οι καλύτεροι πολεμιστές των Ελλήνων.Οι Σπαρτιάτες γεννιόταν και πέθαιναν πραγματικά με το σπαθί και το δόρυ στο χέρι. Η Σπάρτη ήταν η ηγεμόνας των ελληνικών πόλεων εκείνη την εποχή. Οι Σπαρτιάτες δεν αρνήθηκαν την αίτηση των Αθηναίων για βοήθεια,αλλά τους είπαν ότι δεν μπορούν να εκστρατεύσουν την περίοδο των Καρνείων, υπήρχε θρησκευτικό κόλλημα θα λέγαμε. Ο Φειδιππίδης πήρε τον δρόμο του γυρισμού μεταφέροντας όχι και τόσο καλά νέα στην Αθήνα. Η πόλη της Αθηνάς έμενε στην ουσία μόνη της απέναντι στον μεγαλύτερο κίνδυνο που αντιμετώπισε ποτέ.Μόνη απέναντι σε μια κοσμοκρατορία,σε μια αήττητη κοσμοκρατορία. Ο Ηρόδοτος που μας λέει για το θρησκευτικό κόλλημα των Σπαρτιατών ,πιστεύει ότι όντως οι Σπαρτιάτες γι αυτό δεν έστειλαν άμεσα βοήθεια. Το ίδιο πιστεύω κι εγώ γιατί όπως μας λέει παρακάτω πάλι ο Ηρόδοτος η βοήθεια των Σπαρτιατών,2000 άνδρες περίπου,έφθασε λίγο μετά την μάχη ,μάλλον την επομένη και πως οι Σπαρτιάτες έμαθαν την είδηση της νίκης από τους Αθηναίους. Άρα αυτό σημαίνει ότι οι Σπαρτιάτες ήταν οι πρώτοι που έμαθαν από τους υπόλοιπους Έλληνες την νίκη των Αθηναίων. Επομένως η βοήθεια για λίγο δεν έφθασε στην ώρα της και να προσφέρει της υπηρεσίες της στην μάχη. Επομένως όλες οι άλλες υποθέσεις δεν έχουν κανένα έρεισμα.
Ο Φειδιππίδης μετέφερε στην Αθήνα τα δυσάρεστα νέα από την Σπάρτη και τώρα οι Αθηναίοι άρχισαν να συζητούν πως θα αντιμετωπίσουν τον Πέρση εισβολέα, ο οποίος μετά την Ερέτρια αποβιβάστηκε στην παραλία του Μαραθώνα ύστερα από την συμβουλή του πρώην τυράννου της Αθήνας του Ιππία ( μετά την εκδίωξη του από την Αθήνα κατέφυγε στην αυλή του Δαρείου) .Πλέον ο εχθρός βρισκόταν μέσα στην Αττική γη. Οι πολίτες είχαν χωριστεί σε δυο στρατόπεδα σε εκείνους που ήθελαν να πολεμήσουν τους Πέρσες πίσω από την σιγουριά των τειχών της πόλεως τους και σε αυτούς που ήθελαν να τους πολεμήσουν στον Μαραθώνα. Ο Μιλτιάδης επιθυμούσε να γίνει η μάχη στον Μαραθώνα γιατί φοβόταν μήπως η Αθήνα είχε την τύχη της Ερέτριας και χαθεί από μέσα. Εξάλλου δεν ξεχνούσε ότι υπήρχαν ακόμη Αθηναίοι που νοσταλγούσαν την εποχή του Ιππία. Τελικά μετά από διαβουλεύσεις της εκκλησίας του δήμου αποφασίστηκε να αντιμετωπιστεί η περσική απειλή στον Μαραθώνα.
5) Στη Μάχη
Οι Αθηναίοι έφθασαν στον Μαραθώνα και στρατοπέδευσαν απέναντι από τους Πέρσες σε ένα λόφο για να είναι ασφαλείς από τυχόν επέλαση του εχθρικού ιππικού ή από τυχόν αιφνίδια επίθεση του εχθρού. Οι Πέρσες ήταν στρατοπεδευμένοι στην παραλία δίπλα από τα πλοία τους . Και οι δυο για μερικές μέρες ετοιμαζόταν για μάχη ,αλλά κανείς από τους δυο δεν ήταν πρόθυμος ακόμα να κάνει την πρώτη κίνηση. Στο στράτευμα των Αθηναίων ξέσπασε διχογνωμία. Η διχογνωμία που είχε ξεσπάσει και στην πόλη για το να έπρεπε να πολεμήσουν τον εχθρό στον Μαραθώνα ή όχι. Οι 5 στρατηγοί ήθελαν να επιστρέψουν στην πόλη και ο Μιλτιάδης με τους άλλους 4 στρατηγούς επιθυμούσε να γίνει η μάχη στον Μαραθώνα. Το θέμα έλυσε ο πολέμαρχος ο οποίος όταν υπήρχε το πρόβλημα της διχογνωμίας στο στρατό καλείται αυτός να πάρει την απόφαση για το τι θα γίνει και η απόφασή του ήταν να στηρίξει τον Μιλτιάδη. Η απόφαση αυτή ελήφθη αφού ο Μιλτιάδης τον έπεισε νωρίτερα ότι το συμφέρον της Αθήνας και της Ελλάδος ήταν να γίνει η μάχη στον Μαραθώνα. Οι Πλαταιές έστειλαν εκείνη την στιγμή 1000 άνδρες για να βοηθήσουν την φίλη και σύμμαχό τους Αθήνα,κάτι που χαροποίησε τους Αθηναίους.
Ο Αθηναίος στρατηγός λύνοντας και το που θα γίνει η μάχη ήταν ελεύθερος να καταστρώσει το σχέδιο μάχης. Τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει ήταν τρία: α)ο αριθμός των Περσών, β)το ιππικό τους και γ)οι πολλές και καλές βολές των ψιλών τους . Το πρώτο θα το έλυνε παρατάσσοντας τους άνδρες του σχεδόν στο ίδιο μήκος που θα παρατάσσονταν ο αντίπαλος ώστε να αποφύγει πιθανή κύκλωση. Το δεύτερο λύθηκε μόνο του μιας και οι Πέρσες για άγνωστο λόγο είχαν αποσύρει τους ιππείς τους. Και το τρίτο θα έδινε εντολή τα τελευταία 300m όπου θα είναι στο βεληνεκές των αντίπαλων ψιλών οι άνδρες του να τρέξουν. Με το τρέξιμο οι καλώς γυμνασμένοι Αθηναίοι( έτρωγαν την ζωή τους στα γυμναστήρια της εποχής εκείνης) θα κάλυπταν γρήγορα τα μέτρα που έπρεπε μέχρι να έρθουν σε σύγκρουση με τις γραμμές του εχθρού. Ο χρόνος που θα χρειαζόταν θα ήταν περίπου 40 δεύτερα,δηλαδή 7-8 βολές θα έκαναν οι ψιλοί και από αυτές οι 5 θα ήταν οι καλές. Τέλος πρόσεξε ο Μιλτιάδης ότι ο Δάτις και ο Αρταφέρνης παρατάσσονταν με ισχυρό κέντρο και αδύναμα άκρα. Αυτό σκέφτηκε έπρεπε να το εκμεταλλευτεί γι αυτό αυτός θα εφάρμοζε το αντίθετο,δυνατά άκρα και αδύναμο κέντρο.Στα άκρα το βάθος των ανδρών φρόντισε να φθάνει τους 8 και στο κέντρο στους 4. Οι εντολές ήταν προς τους στρατηγούς του κέντρου Θεμιστοκλή και Αριστείδη(τον γνωστό ως δίκαιο) μετά την αρχική επίθεση τους να αρχίσουν να οπισθοχωρούν με τάξη κρατώντας τις γραμμές τους ενώ οι διαταγές προς τους άλλους στρατηγούς των άκρων ήταν μετά την φυγή των ηττημένων περσικών άκρων να μην επιδοθούν στο κυνήγι τους αλλά να συνενωθούν και να αρχίσουν επίθεση στα νώτα του ισχυρού περσικού κέντρου. Οι Πέρσες στο κέντρο εν ολίγοις θα βρεθούν να πολεμούν σε δυο μέτωπα.Το σχέδιο του Μιλτιάδη ήταν έξοχο αλλά για να πετύχει έπρεπε να εκμεταλλευθεί άριστα τον χρόνο.
Το πρόσταγμα για την μάχη ο Μιλτιάδης το έδωσε την ημέρα που ήταν αυτός στρατηγός. Οι Πέρσες βλέποντας τους Αθηναίους να έρχονται κατά πάνω τους τρέχοντας θεώρησαν ότι τους είχε πιάσει μια μανία,ότι είχαν τρελαθεί και ότι ερχόταν καταπάνω στον θάνατό τους. Δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι ήταν μέρος του σχεδίου του Μιλτιάδη το οποίο πέτυχε απόλυτα στην πρώτη φάση του έχοντας μηδαμινές απώλειες από τις βολές των ψιλών των Περσών. Όταν οι Αθηναίοι επέπεσαν πάνω στις Περσικές γραμμές με την φάλαγγά τους οι πυκνές σε άνδρες αλλά χαλαρές σε τάξη γραμμές τους κλονίσθηκαν και άρχισαν να υποχωρούν. Στο κέντρο όμως που ο αριθμός τους ήταν μεγάλος γρήγορα απορρόφησαν την αρχική ορμή της φάλαγγας των Θεμιστοκλή και Αριστείδη και μάλιστα πέρασαν στην αντεπίθεση . Ήταν ώρα οι Θεμιστοκλής και Αριστείδης να αρχίσουν να υποχωρούν και να κρατούν μαχόμενοι την τάξη στις γραμμές τους. Ενώ επικρατούσε η παραπάνω κατάσταση στο κέντρο,στα άκρα οι Αθηναίοι παρά την αρχική αντίσταση των περσικών άκρων γρήγορα κατάφεραν να τα τρέψουν σε φυγή. Ο Μιλτιάδης αμέσως συνενώνει τα δυο άκρα και αφήνει τους φυγάδες ήσυχους στην φυγή τους και ξεκινά άμεσα στα νώτα σφοδρή επίθεση στο περσικό κέντρο. Οι Πέρσες ξαφνιασμένοι,σαν να τους χτύπησε κεραυνός εν αιθρία άρχισαν να να σφάζονται από παντού. Οι Αθηναίοι δεν ήταν πρόθυμοι να δείξουν οίκτο στον Πέρση εισβολέα τώρα που είχαν το πάνω χέρι εκείνοι. Οι Πέρσες μην μπορώντας να πολεμήσουν σε δυο μέτωπα άρχισαν να πετούν τα όπλα και να τρέπονται σε φυγή άλλοι προς τα πλοία τους και άλλοι προς τα έλη που ήταν εκεί κοντά για να βρουν σίγουρο θάνατο.
Οι Αθηναίοι ακολούθησαν τους Πέρσες φυγάδες ως και τα πλοία τους μεταφέροντας την μάχη στα πλοία τώρα. Οι Πέρσες προσπαθούσαν να επιβιβαστούν και να φύγουν από τον τόπο του μαρτυρίου τους που μέχρι πριν λίγο πίστευαν ότι θα ήταν ο τόπος που θα γνωρίσουν άλλη μία μεγάλη δόξα. Τελικά μετά από πολύ κόπο και αίμα κατάφεραν να επιβιβαστούν και να σαλπάρουν από τον Μαραθώνα. Είχαν αφήσει πίσω τους σχεδόν 7000 νεκρούς και μαζί τους πήραν και πάρα πολλούς τραυματίες,σε αντίθεση με τους Αθηναίους και τους Πλαταιείς που άφησαν σχεδόν 200 νεκρούς και είχαν και λίγους τραυματίες. Η χαρά της νίκης ήταν μεγάλη,ανείπωτη είχαν καταφέρει να νικήσουν μόνοι τους τους αήττητους ως τότε σε μάχη Πέρσες. Ο Μιλτιάδης όμως πρόσεξε ότι τα πλοία δεν σάλπαραν προς ανατολάς αλλά προς νότο και συμπέρανε ότι οι Πέρσες είχαν ως στόχο την ανυπεράσπιστη Αθήνα, οπότε έπρεπε να σταματήσει το γλέντι πριν καλά καλά αρχίσει και να σπεύσουν γρήγορα στην πόλη τους.Άφησε μόνο λίγους άνδρες για να περιποιηθούν τους τραυματίες και να προσέχουν το πεδίο της μάχης και με τους υπόλοιπους ξεκίνησε για την Αθήνα. Οι άνδρες του μετά την περίλαμπρη νίκη τους δεν ένιωθαν καμία κούραση και ήταν έτοιμοι για μια νέα μάχη έξω από την Αθήνα αυτή την φορά. Λίγο πριν σκοτεινιάσει ο Μιλτιάδης και οι άνδρες του είχαν φθάσει στη Αθήνα και τότε είδαν στον ορίζοντα του Φαλήρου τα περσικά πλοία. Οι Πέρσες όμως κατάλαβαν την παρουσία του Αθηναικού στρατού και μη θέλοντας να γνωρίσουν την ίδια μέρα δύο μεγάλες ήττες αποφάσισαν να γυρίσουν ντροπιασμένοι στην Περσία.Ήταν ο πρώτος περσικός στρατός που γνώριζε μία συντριβή,μία πανωλεθρία.Κυριολεκτικά οι Αθηναίοι τους πετσόκοψαν στον Μαραθώνα. Την επομένη μάλλον έφθασαν στην Αθήνα μετά από πορεία 2 ημερών μόλις 2000 Σπαρτιάτες έτοιμοι για μάχη εκεί πληροφορήθηκαν από τους Αθηναίους τα νέα της μεγάλης νίκης τους και τους συνεχάρηκαν. Οι Σπαρτιάτες είδαν και το πεδίο της μάχης και συγχάρηκαν για άλλη μια φορά τους Αθηναίους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου